De wet- en regelgeving omtrent quads is voor de quadrijder niet altijd duidelijk. Vooral hoe het zit met het rijbewijs en een kenteken- of helmplicht roept vragen op. Om hierover duidelijkheid te scheppen, was het nodig om in de regels van de quad te duiken. De conclusie is dat het nu in 2020 eenduidig is geregeld.
De vraag wat een quad voor de wet precies is, kan beantwoord worden aan de hand van voertuigcategorieën. Deze zijn Europees vastgesteld. Sinds 1 januari 2018 is de richtlijn 2002/24/EG over de goedkeuring van twee- of driewielige motorvoertuigen komen te vervallen. Daarvoor in de plaats is de Europese Verordening 168/2013 voor twee- en driewielige voertuigen en vierwielers gekomen. Deze is leidend in de wet- en regelgeving. Quads zijn ingedeeld bij de categorie L-voertuigen, bedoeld om op de openbare weg te rijden. “Een quad kan afhankelijk van zijn gewicht, snelheid en cilinderinhoud ingedeeld worden onder de categorie L6e (lichte vierwieler) of L7e (zware vierwieler)”, laat de RDW in een reactie weten. “Als de fabrikant heeft verklaard dat het voertuig impliciet als land- of bosbouwvoertuig is ontworpen, kan een quad ook onder de voertuigcategorie T vallen.” Wordt een quad tot L6e- of L7e-voertuig gerekend, dan is dit ook hoe de RDW het vierwielig motorvoertuig registreert op kenteken. In Nederland valt een quad onder de driewielige motorvoertuigen, maar wordt ingedeeld als driewielig motorvoertuig met vier wielen zonder carrosserie.
Toelating op de weg
Om op de openbare weg te mogen rijden, moet de quad zijn goedgekeurd voor toelating tot het verkeer op de weg. Hiervoor moet aangetoond worden dat het voertuig aan de toelatingseisen en permanente eisen voldoet. “De toelatingseisen voor een quad staan beschreven in Verordening 168/2013, de permanente eisen staan beschreven in hoofdstuk 5, afdeling 5 van de regeling voertuigen”, geeft de RDW aan. Wanneer een voertuig is goedgekeurd, wordt het volgens de RDW ingedeeld in een bepaalde voertuigcategorie. “Deze regelgeving is voor iedere organisatie gelijk.”
Onderscheid soorten quads
Welke regels er gelden voor het rijden met een quad op de openbare weg, ligt aan de manier waarop een quad goedgekeurd is. Op de voorlichtingspagina van de Rijksoverheid wordt onderscheid gemaakt in vijf soorten quads voor gebruik op de openbare weg. Allereerst de quad die goedgekeurd is als vierwielige bromfiets. Hiervoor gelden de verkeersregels voor bromfietsen. Daarnaast kan een quad goedgekeurd zijn als driewielig motorvoertuig of als personenauto. Hiervoor gelden de verkeersregels voor auto’s. Ook is er een categorie waarbij een quad goedgekeurd is als landbouw- of bosbouwtrekker. En als laatste kan een quad gebruikt worden als motorrijtuig met beperkte snelheid. Het verschil met een paar jaar geleden is dat een quad niet meer goedgekeurd wordt als bedrijfsauto.
Helmplicht
Voor elke goedgekeurde quad gelden er andere regels met betrekking tot de minimumleeftijd, het rijbewijs, en een kenteken- of helmplicht. Zo moet je voor een quad die goedgekeurd is als bromfiets, landbouwtrekker of met beperkte snelheid, minimaal 16 jaar zijn. Voor de andere quads geldt een minimale leeftijd van 18 jaar. Bij een quad goedgekeurd als landbouwtrekker of met beperkte snelheid geldt geen helmplicht. Terwijl bij een quad goedgekeurd als bromfiets een helm wel verplicht is. Bij een quad als driewielig motorvoertuig is een helm ook verplicht, tenzij deze goedgekeurde veiligheidsgordels heeft. Op een quad goedgekeurd als personenauto moet je veiligheidsgordels dragen, en geldt er geen helmplicht.
Verkeerskundige Freek Smit van Veilig Verkeer Nederland vindt het bijzonder dat je vanwege het dragen van een veiligheidsgordel geen helm op hoeft. “Als het voertuig kantelt, heb je op een quad doorgaans geen bescherming. Een gordel dragen zorgt ervoor dat je er niet wordt afgeslingerd, maar een helm zorgt voor vermindering van eventueel hoofdletsel.” Smit laat weten dat Veilig Verkeer Nederland (VVN) er dan ook fel voorstander van is om tóch altijd een helm te dragen op een quad. “Hierin moet de bestuurder eigen verantwoordelijkheid nemen, want het handhaven ervan heeft niet de hoogste prioriteit.”
Wetgeving rijbewijs
In 2017 bestond nog onduidelijkheid over het rijbewijs, door de nieuwe goedkeuringsregeling die sinds 19 januari 2013 geldt. De Rijksoverheid suggereerde op haar voorlichtingspagina dat je voor een quad goedgekeurd als driewielig motorvoertuig rijbewijs A moest hebben. Het maximumvermogen van de quad, hoger of lager dan 15 kilowatt (kW), bepaalde of dit rijbewijs A1 of A moest zijn. Als je voor 19 januari 2013 een rijbewijs B had gehaald, dan mocht je wel op een quad rijden. De RDW stelde toen, en nu nog steeds, dat dit onjuist is aangezien een quad onder een L7e voertuig valt. “Het is een driewielig motorvoertuig met vier wielen en moet dus altijd worden bestuurd door een houder van het rijbewijs categorie B”, antwoordt de RDW. Er zijn landen die categorie B1 afgeven op het rijbewijs. Maar de RDW laat weten dat je in Nederland geen categorie B1 kan halen en je dus categorie B moet hebben voor het besturen van een L7e voertuig.
Inmiddels is de voorlichtingspagina ‘wanneer mag ik op een quad rijden?’ van de Rijksoverheid aangepast. En geldt voor quads die goedgekeurd zijn als driewielig motorvoertuig of als personenauto rijbewijs B. Deze eenduidige regelgeving is vastgelegd in artikel 15 van het Reglement rijbewijzen. Daar wordt beschreven dat de bestuurders van ‘motorvoertuigen op vier wielen’ rijbewijs B moeten hebben. Er wordt niet gesproken over bestuurders van ‘vierwielige motorvoertuigen’. Aangezien een quad een driewielig motorvoertuig is met vier wielen, mag iedereen met rijbewijs B op een quad rijden. VVN is hier kritisch over. “In het bezit zijn van een rijbewijs B betekent niet automatisch dat men kundig is in het besturen van alle voertuigen waar een rijbewijs B voor verplicht is”, laat verkeerskundige Freek Smit weten. “Een quad reageert anders dan een auto.” Daarom vindt VVN dat de gebruiker zelf verantwoordelijk is wanneer men op een quad stapt.
Kentekenplicht aangescherpt
Door de aangescherpte regelgeving in de gedelegeerde verordening uit 2014, mogen nieuwe quads vanaf januari 2016 niet meer worden verkocht zonder kenteken. Ook geldt er voor alle quads die goedgekeurd zijn voor toelating op de openbare weg een kentekenplicht. Als de quad harder kan dan 50 kilometer per uur, mag deze op de autoweg. Voor de snelweg moet de quad harder dan 60 kilometer per uur kunnen en goedgekeurd zijn als driewielig motorvoertuig of personenauto. Verschillende verkeerssites melden dat bij een driewielig motorvoertuig alleen een kenteken achter op de quad voldoende is. Een quad als personenauto moet zowel voor- als achterop een kentekenplaat hebben.
De kentekenplicht voor landbouwvoertuigen en motorrijtuigen met beperkte snelheid is ook aangescherpt. Omdat het wetsvoorstel met betrekking tot de wijziging van de Wegenverkeerswet 1994 is aangenomen, geldt vanaf 20 mei 2020 een registratie- en kentekenplicht voor landbouwvoertuigen (T3) en motorrijtuigen met beperkte snelheid. Voor quads die onder deze categorie vallen, geldt dit echter niet. Op voorwaarde dat de quad niet harder rijdt dan 25 kilometer per uur, is deze zonder kenteken toegestaan op de openbare weg. Maar vanaf 1 januari 2025 verandert dit en zijn alle geregistreerde landbouwvoertuigen verplicht een kentekenplaat te voeren.
Veiligheid
Wat betreft de verkeersveiligheid is VVN geen voorstander van quads op de openbare weg. “Een quad gaat best hard en de bescherming is een stuk minder”, aldus Smit. “Bij auto’s zijn allerlei technieken ingebouwd om bij hoge snelheid op de weg te blijven, maar deze ontbreken bij quads volledig”, is het standpunt van VVN. Eén verkeerde stuurbeweging, en de quad kan al omrollen. Volgens VVN is een verplichte opleiding of instructie invoeren voor quads lastig, maar verkeerskundige Freek Smit heeft wel een advies: “Laat je eerst voorlichten, neem lessen of doe een opfriscursus, zodat je kundig wordt in het besturen van het voertuig en je weet welke regels er voor jou gelden. Vooral niet naïef op zo’n apparaat stappen en gewoon gaan”, aldus Smit.
Wanneer mag ik op een quad rijden?
Quad niet goedgekeurd op openbare weg
Als een quad niet goedgekeurd is voor gebruik op de openbare weg, mag u alleen op eigen terrein rijden dat niet voor het openbaar verkeer openstaat.
Quad goedgekeurd als bromfiets
- Minimaal 16 jaar zijn
- Een helm dragen
- Een bromfietsrijbewijs hebben
- Een quad met een kenteken hebben
Quad goedgekeurd als driewielig motorvoertuig
- Minimaal 18 jaar zijn
- Een helm dragen, tenzij de quad goedgekeurde veiligheidsgordels heeft
- Een geldig rijbewijs B hebben
- Een quad met een kenteken hebben
Quad goedgekeurd als personenauto
- Minimaal 18 jaar zijn
- Veiligheidsgordels dragen, een helm is niet verplicht
- Een geldig rijbewijs B hebben
- Een quad met een kenteken hebben
Quad goedgekeurd als landbouw- of bosbouwtrekker
- Minimaal 16 jaar zijn
- Een helm is niet verplicht
- Een rijbewijs T hebben
- De quad heeft geen kenteken nodig
- De maximumsnelheid op de weg is 25 kilometer per uur
Quad gebruikt als motorrijtuig met beperkte snelheid
- Minimaal 16 jaar zijn
- Een helm is niet verplicht
- Een rijbewijs T hebben
- De quad heeft geen kenteken nodig
- De maximumsnelheid op de weg is 25 kilometer per uur
- De quad moet voldoen aan de definitie van een motorrijtuig met beperkte snelheid
Quad op de autoweg of snelweg
Kan de quad harder dan 50 kilometer per uur rijden? Dan mag je ermee op de autoweg.
Alleen deze quads mogen op de autoweg én op de snelweg:
- Quads die harder kunnen dan 60 kilometer per uur
- Quads die zijn goedgekeurd als driewielig motorvoertuig
- Quads die zijn goedgekeurd als personenauto
(tekst Lisa van Gerven, foto’s Lisa van Gerven, archief)
